Achterhand paard beter trainen

Achterhand paard beter trainen tips advies en uitleg. Hoe kun je op de beste manier de achterhand van je paard goed trainen? Advies, tips, informatie en uitleg.

Vorige week mailde Kim mij met een mooi onderwerp voor de live. Eén van haar uitdagingen met haar paard Harry is om zijn achterhand er meer onder te krijgen in de oefeningen. Om dit te verbeteren, kan ik eigenlijk maar één tip geven. En dat is: neem les bij iemand die echt gedegen kennis heeft van biomechanica en goed snapt wat er gebeurt in een paardenlijf. Er is niet DE oefening om paarden beter te laten lopen van achter naar voor. Sterker nog, wat voor de één goed is, kan voor de ander schadelijk zijn. Dus wat dat betreft kan ik jullie niet “helpen” of adviseren.

Achterhand paard beter trainen tips en advies

Maar, ik kan je wel een aantal dingen meegeven waaraan je kunt zien of je paard wel in staat is om die achterhand er goed onder te brengen en waar je aan kunt zien of je in ieder geval een beetje op de goede weg bent.

Als eerste is het heel belangrijk om je te realiseren dat voor een goed functionerende achterhand, je allereerst een goed functionerende voorhand nodig hebt! Er ligt vaak heel veel focus op het van achter naar voren rijden. Dat is op zich, maar niet het volledige plaatje. Wat je te alle tijden moet voorkomen, is dat je paard “nageeft” om van de druk in de mond af te komen. Wat ik nog erg vaak tegen kom, zijn paarden die van voren als het ware worden tegen gehouden, opgevangen, of hoe dat ook genoemd wordt. En dan van achteren worden aangedreven, naar de hand toe. Dit verhaal klopt wel, maar ook niet.

Achter de loodlijn
Bazook loopt hier duidelijk achter de loodlijn. Voor mij een verdrietig foto. Helaas is dit nog altijd een heel normaal beeld.

De grootste valkuil is namelijk dat we het paard leren om af te knikken op de druk in zijn mond. Dat is toch nog hoe het vaak gaat. We nemen wat druk (veel of weinig, maakt niet uit), en zodra het paard “nageeft” of loslaat, laten wij ook los. In 99 van de 100 keer is er echter helemaal geen sprake van nageeflijkheid, maar van een paard dat heeft geleerd dat als hij iets af knikt, hij van die druk af komt. Nageeflijkheid komt uit het lichaam voort, uit balans. Vanuit daar kan ook het achterbeen onder komen. De meeste paarden lopen nog altijd te veel achter de loodlijn.

Dus dat is NIET de manier om van achteren naar voren te rijden. Maar wat dan wél? Thirza Hendriks zegt het in haar online cursus super mooi: de achterbenen zijn gemaakt voor horizontale krachten, dus voorwaarts, de voorbenen voor de verticale krachten, dus opwaarts. Goed functionerende voorbenen zijn dus ESSENTIEEL om je paard goed van achter te laten lopen.

Achterhand paard beter trainen tips advies en uitleg
Dit paard was met pensioen en had best wat fysieke uitdagingen. Toch laat hij hier een mooi, gebalanceerd plaatje zien. Neus voor de loodlijn, taktmatig in orde en hals is goed op lengte.

PECTORALE DRAAGBAND

Voor goede balans is het belangrijk dat je paard de spieren van de pectorale draagband (in Engels: thoracic sling) goed functioneren. De romp zit niet zoals bij ons aan de schouder verbonden met een sleutelbeen. Dat heeft een paard niet. Gevolg: de romp hangt middels banden en spieren stevig tussen de schouderbladen. Deze spieren zijn belangrijk, omdat ze zorgen voor een goede balans. Om welke spieren gaat het? Serratus verntralis thoracis en cervicis. De borstspieren (oppervlakkig, diep, dwars en ascending). Er speelt nog een aantal andere spieren een rol, maar om niet te ver uit te wijden, laat ik die even met rust.

BEENSTAND

Je kunt in stand al wel iets zeggen over hoe deze spieren functioneren in je paard. Zet hem maar eens vierkant en kijk hoe hij staat. Je wil dat de benen loodrecht onder de massa staan. En niet, zoals bij deze paarden, dat ze als het ware over de voorbenen leunen. Je ziet dat ze iets onderstandig staan. Dit kun je dus bij jouw eigen paard ook checken.

Beenstand paard onderstandig
Je kunt zien dat Bazook zijn benen niet loodrecht onder zijn lichaam staan, maar iets onder zijn lijf geschoven. Dit noem je onderstandig. Hij hangt als het ware in zijn boeg. Dat wil je liever niet.

TONUS EN LITTEKENS BORSTSPIEREN

Waar je verder naar kunt kijken is de borstspieren. Hoe voelen ze? Zit er veel spanning in? Weinig spanning? Deze spieren zijn gevoelig voor littekens, omdat ze voor veel paarden op de hoogte van afrasteringen zitten. Als ze daar dan overheen leunen, loop je het risico op littekens. Littekens hebben bijna altijd effect op hoe de spier beweegt. Vergelijk het maar met het naaien van een scheur in je mouw. De pasvorm en vaak ook de lengte verandert er door. Een litteken is aan de buitenkant ook altijd kleiner dan aan de binnenkant. Dus het effect is vaak groter dan je zo aan de buitenkant kunt zien!  Je kunt de borstspieren ook met elkaar vergelijken. Is de linkerkant even groot als de rechterkant?

Ongelijke borstspieren paard
Extreem voorbeeld van ongelijkheid van de borstspieren. De rechterkant (voor de kijker links) is veel meer ontwikkeld. Oorzaak is een fikse artrose aan het linkervoorbeen. Om dat been te ontlasten, leunt dit paard meer op haar rechtervoorbeen en is die spier dus groter en sterker.

SCHOUDERS VERGELIJKEN

Ga ook eens achter je paard staan en vergelijk de schouders. Zijn ze even groot? Gelijk geplaatst?

Ongelijke schouders paard
De linkerschouder is veel meer ontwikkeld dan de rechterschouder. Dit paard steunt meer op zijn linker voorbeen dan op zijn rechter.

BRACHIO CHECKEN OP GEVOELIGHEID

Paarden die erg op de voorhand hangen, zijn vaak ook gevoelig in de brachiocephalicus. Dat is de spier die het voorbeen naar voren brengt. Je kunt de gevoeligheid checken door hem met je hand te omvatten en een knedende beweging te maken als je bijna onderaan bent. Je kunt ook gewoon eens kijken naar je paard. Is de onderhals erg ontwikkeld? Dat is precies wat je níet wilt zien. Het duidt meestal op niet al te best lichaamsgebruik.

VOETEN VERGELIJKEN

Zijn de voeten gelijk van vorm? Bij paarden die zichzelf scheef belasten, zie je ook een verschil tussen beide hoeven.

ACHTERHAND PAARD BETER TRAINEN. WAAROM IS DIT BELANGRIJK?

Waarom hebben we het hier nu allemaal over, terwijl het over de achterhand zou gaan? Vraag je je misschien af. Simpel: als de voorkant niet goed functioneert, kan de achterkant er sowieso nooit onder komen. Een paard dat voor uit balans is, dus dat de ene schouder meer belast dan de ander, kán achter NOOIT goed ondertreden. Er wordt geen enkel paard 100% recht geboren, dus elk paard zal een voorkeur hebben voor de ene of de andere schouder. Dit zie je vaak ook al aan de manier waarop ze grazen. Heeft jouw paard een voorkeur? Zook staat het liefst met zijn linkerbeen voor.

Wat gebeurt er als een paard bijvoorbeeld zijn linker voorbeen meer belast? Dan is dit been te langzaam weg, hij houdt het graag wat langer aan de grond, want hij steunt er zo lekker op. Hierdoor is er geen ruimte voor het achterbeen om onder te treden. Is het voorbeen dus te lang aan de grond en te traag weg? Dan KAN het achterbeen er NIET onder!

Verder is het ook nog zo dat zolang je paard niet 100% balans heeft voor, dit gevolgen heeft voor de uitlijning van de wervelkolom. Vergelijk dit maar met een tuinslang. Zit er ergens een knikje in, dan zal het water minder makkelijk stromen. Je paard zal op diverse plekken spieren moeten aan spannen die daar eigenlijk niet voor bedoeld zijn (of in ieder geval niet in die mate) om overeind te blijven en te kunnen lopen. Je paard gaat dus compenseren.

RHOMBOIDEUS CHECKEN

Naast een goede verticale balans, is het natuurlijk ook belangrijk dat je paard fysiek in orde is. Geen kreupelheden, in de weg zittende artroses of slecht functionerende gewrichten. Iets wat je zelf heel goed kunt checken, is de rhomboideus. Dat is de spier aan de bovenzijde van de hals. De functie van de rhomboideus is het schouderblad te liften en het voorwaarts te brengen. Daarnaast helpt het de nek omhoog te brengen als het been in de lucht is. Deze spier is van zichzelf enigszins stug van structuur. Wat je echter níet wilt, is dat hij zo hard en dik is dat je als het ware over een heuveltje gaat. Dit duidt heel vaak op een chronische kreupelheid of in ieder geval zwakte van het achterbeen aan de zelfde kant.

Rhomboideus paard vergroot
Tussen de pijltjes is de rhomboideus goed zichtbaar. Dit paard had absoluut problemen achter.

FASCIALE VERBINDING VAN TONG NAAR KNIE

Wat heel erg belangrijk is om te weten, is dat er een fasciale verbinding is van de tong naar de knie. Fascia is bindweefsel dat eigenlijk het hele lichaam aan elkaar verbindt.

  • Tong – Hyoid (tongbeen)
    • Omohyoid (omo = schouderblad)
    • Brachiale fascia (brachi = arm) , wordt soms ook wel subscapulaire fascia genoemd
    • Thoracolumbar fascia (thorax = borstkas | Lumbar= lende)
    • Gluteal fascia (gluteaal = tot de billen behorend)
  • Vanaf brachiale fascia
    • Cutaneous trunci (cutaneous = huid, trunk = romp)
    • knie – Crurale fascia (cruraal= mbt onderbeen)

Waarom is dit belangrijk? Druk via het bit op de tong, beïnvloedt de beweging van het achterbeen. Ik heb dat tijdens de dissectie van Zefanja Vermeulen van Equine Studies mogen ervaren, en ik was eerlijk gezegd behoorlijk geschokt van de impact die een lichte druk van het bit op de tong had op het achterbeen. Het scheelde echt tientallen centimeters. Ik zie nog behoorlijk veel ruiters met een terugwerkende of naar beneden werkende hand. Op die manier kan het achterbeen natuurlijk nooit onder komen. Dus áls je al met bit rijdt, let er dan op dat je nooit terug of naar beneden werkt, maar eerder omhoog in de mondhoek.

VOETJES VRAGEN

Tot slot, voor een goed functionerende achterhand, is het natuurlijk van belang dat de gewrichten van de achterbenen in orde zijn. Ik zie nog best vaak dat balkjes training wordt aangeraden om de achterhand sterker te maken. Dat is op zichzelf geen verkeerde oefening, maar als je paard moeite heeft met het onderbrengen van zijn achterbenen omdat er spanning of erger in de gewrichten zit, dan is dat natuurlijk niet fijn.

Een simpele manier om daar een kleine indicatie voor te krijgen, is het vragen van de voeten van je paard. Hoe makkelijk geeft hij iedere voet? Kan hij makkelijk zijn balans houden? En bij de achterbenen: tilt hij ze rustig op, of zit er een kramp-beweging in. Met name dat laatste kan duiden op spanning rondom de gewrichten. Natuurlijk kan het niet goed willen geven van een voetje nog vele andere oorzaken hebben, maar als je meerdere testjes doet, heb je wel een aantal puzzelstukken die je mogelijk in elkaar kunt passen.

ACHTERHAND PAARD BETER TRAINEN SAMENGEVAT

Achterhand paard beter trainen, samengevat: wil je je paard leren om zijn achterhand er goed onder te zetten, dan is allereerst de verticale balans van belang. Zonder een gelijk gewicht over twee schouders kan de achterhand er NOOIT onder komen.

Een aantal dingen die je kunt testen om te zien hoe het gesteld is met de spieren van de pectorale draagband (die dus de schouders coördineren):

  • Voel de borstspieren; zit er spanning? Littekenweefsel?
  • Hoe staat je paard? Benen recht onder het lijf of hangt hij in de boeg?
  • Ga eens achter je paard staan als hij vierkant staat. Zijn de schouders gelijk of zie je verschil?
  • Check de brachio op gevoeligheid
  • Vergelijk de voeten, is er één breder en platter en de ander wat smaller en steiler?
  • Voel de rhomboideus, een hypertrofie duidt op een langdurige zwakte of kreupelheid van het achterbeen aan dezelfde kant
  • Vraag eens alle vier de voeten van je paard en let op balans en of het achterbeen krampt

Let op, op deze manier kun je nooit een diagnose stellen, dat is voorbehouden aan de dierenarts. Maar het geeft je wel een indicatie of je op de juiste weg bent met je paard, of dat er mogelijk problemen zijn. Deze problemen kunnen trainingsgerelateerd zijn, maar je paard kan ook kampen met pijn of ongemak. Vaak gaat het hand in hand. De meeste blessures ontstaan nog altijd door verkeerde training. Daar heb je niet altijd direct erg in. Je paard kan uitstekend compenseren. Tot dat de motor in de soep draait, de rek er uit is en je geconfronteerd wordt met een fikse blessure. En dat is natuurlijk niet wat je wil.

Logo PaardenfeestAchterhand paard beter trainen door Jolien Dalenberg

De achterhand van een paard beter trainen kan dat best een uitdaging zijn. Soms kom je er niet helemaal uit, hoe graag je ook zou willen. Ben je benieuwd naar mijn ideeën? Meer weten of een afspraak maken? Stuur een mail naar jolien@paardenfeest.com of bel naar 06-53240214.