Leiderschap bij paarden

Laatst las ik een bericht op FB: iemand wilde met haar paard wandelen, maar hij liep haar telkens voorbij, wat moest ze doen? Veel mensen hebben het over leiderschap. Dat ZIJ moet bepalen, want anders ziet hij haar niet als leider. Ik weet dat de traditionele horsemanship theorieën dit als één van de uitgangspunten hanteren. Zelf deed ik het ook. Inmiddels denk ik er wat anders over, doordat ik andere (vaak nieuwere) inzichten heb gelezen.

Angst maakt dat je paard jou niet meer ziet

Allereerst: angst is een onhandige emotie bij je paard. Angst zorgt er voor dat je paard zijn vermogen zich met je te verbinden verliest. Hij is maar met één ding bezig: veilig zijn. Waar wij ons nog wel eens in kunnen vergissen, is dat een paard echt angst voor zijn leven kan hebben op zo’n moment. Paarden halen normaal gesproken hun veiligheid uit de groep, uit andere paarden. Op het moment dat jouw paard je steeds voorbij wil, en dribbelt aan het touwtje, kun je denk ik niet anders dan concluderen dat hij die veiligheid op dat moment bij jou niet voelt. Waarom zou hij anders dribbelen? Je kunt hem dan wel telkens terug zetten, of om je heen laten lopen (zoals veel geadviseerd werd). Maar als het paard al bang is, betekent dat meestal dat jij met touwtje / zweep / lichaamstaal nóg enger moet zijn dan datgene wat hem in eerste instantie schrik aanjoeg. Anders is er op dat moment weinig reden voor hem om daar gehoor aan te geven.

Leiderschap bij paarden

Leiderschap bij paarden in “het wild” gaat niet over wie wie weg kan jagen

Ten tweede: leiderschap tussen paarden onderling gaat niet zozeer over welk paard de ander weg kan jagen bij het voer, of wie wiens voeten kan bewegen. Voer is er in vrijheid in principe genoeg, dus de strijd die wij vaak gewend zijn om te zien bij onze paarden, is verstoord gedrag. Hoe vaak ik mensen nog hoor zeggen: “mijn paard is de baas, want iedereen gaat voor hem aan de kant.” Meestal is dat paard niet “de baas” zoals een vrij levend paard dat zou zijn. Bij vrij levende paarden is veiligheid belangrijk, onderlinge banden en samenwerken. De “baas” in onze kuddes heeft meestal niet geleerd om gezond sociaal gedrag te vertonen en als het over eten gaat, vermoedelijk ooit in zijn leven tekorten gekend, waardoor hij nu bang is niet genoeg te hebben. Het idee dat wij de baas zijn over ons paard op het moment dat wij zijn voeten kunnen bewegen, sluit voor mij niet aan bij leiderschap. Ik zeg niet dat het niet werkt hè. Als jij goed kunt timen, op tijd druk weg haalt zodra het paard gedrag laat zien dat jij wilt, dan werkt dat.

Leiderschap bij paarden, leertheorie, niet leiderschap

Maar dat heeft niets met leiderschap te maken. Maar met leertheorie. Dit is gewoon een vorm van negatieve bekrachtiging. Daarom ging ik vroeger ook mijn kamer opruimen als mijn moeder aan het “zeuren” was hierover. Niet omdat ik die kamer per se op wilde ruimen, maar om van het gezeur af te zijn. Als ik mijn kamer opruimde, stopte mijn moeder met zeuren. Dat stoppen met zeuren is vergelijkbaar met de druk van touw of zweep weg halen. Als het paard dit maar irritant genoeg vindt, zal hij naar een oplossing zoeken om er vanaf te komen. Bovendien wist ik, dat als ik mijn kamer niet opruimde, mijn moeder boos zou worden en met andere maatregelen zou komen. Zoals wij ipv zwaaien met touw of zweep nu ook echt een tik kunnen uitdelen aan ons paard. Meestal is dat overtuigend genoeg. Niet per se leiderschap, maar omdat een paard die tik wil vermijden.

Mensen zijn geen paarden…

Ten derde: en dit is wellicht tegen het zere been, maar ik ga het toch zeggen: ik geloof niet zo in leiderschap door mensen ten opzichte van een paard. Wij kunnen minder hard rennen, onze zintuigen zijn maar bedroevend in vergelijking met het paard, en we zijn stukken minder bedreven in lichaamstaal. Ik denk wel dat wij paarden dingen kunnen leren. Ik denk ook dat een paard kan leren dat wij te vertrouwen zijn. Ik doe dat zelf door mijn paard te laten zien dat als hij iets eng vindt en niet kan herstellen, hem uit de situatie te halen. Immers, als ik hem in zo’n situatie laat zijn, laat ik JUIST zien geen goede “leider” te zijn. Ik kan zijn veiligheid immers niet waarborgen. Want hij VOELT zich niet veilig. Wij zijn mensen, paarden zijn paarden. Ik denk dat we onze paarden tekort doen als we denken een soort surrogaat paard te kunnen zijn. Zij zien het verschil echt wel. De beste méns voor je paard zijn. Dat is het denk ik waard om na te streven. En dan kan er echt heel veel.

Ik hoop dat je nu wat anders bent gaan denken over leiderschap bij paarden. Wat denk je? Zou één van deze oorzaken er mogelijk aan ten grondslag liggen?

Maak een gratis afspraak met Jolien Dalenberg

Het is soms lastig om alleen in te schatten wat er met jouw paard aan de hand is. Om je hierbij te kunnen helpen kunnen we allereerst een gratis telefonische of online afspraak maken om een inschatting te maken van de oorzaken en problemen van jouw paard. Bovendien je me altijd bellen of mailen voor meer informatie of het maken van een afspraak.

Ik realiseer me dat ik hier en daar misschien tegen zere benen heb getrapt. Zo voelde ik me in ieder geval wel, toen ik voor het eerst van deze invalshoeken hoorde. Het zette de dingen waar ik sterk in geloofde nogal op zijn kop. Toch ben ik blij dat ik het van deze kant ben gaan bekijken. Het heeft mij veel meer begrip gegeven voor mijn paard en de paarden waarmee ik werk. En ik kan gedrag makkelijker voorspellen. Waardoor ik dus ook beter kan inschatten of die wandeling veilig is. Als je paard je voorbij loopt tijdens een wandeling, zie ik dat niet zozeer als een leiderschapsprobleem, maar een overload aan stress bij je paard. Dát is iets waar ik dan mee aan de gang zou gaan. Het is vooral mijn bedoeling om je te inspireren, en om je te blijven prikkelen dingen van meerdere kanten te bezien. Hoe meer kanten je kent, hoe meer jij jouw waarheid van dit moment kunt bepalen!